آیه تطهیر (علوم قرآنی)آیه ۳۳ احزاب یا آیه تطهیر به آیه ۳۳ سوره احزاب، در باره پاک بودن اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از هر نوع پلیدی اطلاق می‌شود. ۱ - ترجمه آیه تطهیربه آیه ۳۳ سوره احزاب آیه تطهیر می‌گویند: ((… انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت ویطهرکم تطهیرا)؛ خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان (پیامبر) بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند. ۲ - چگونگی استدلال به آیه تطهیرتطهیر در لغت، به معنای پاک کردن، و در این آیه به معنای پاک گردانیدن از پلیدی شرک و گناه است. تعبیر به انما که معمولا برای حصر می‌آید، دلیل بر این است که این موهبت ویژه خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. جمله یرید اشاره به اراده تکوینی است، وگرنه، اراده تشریعی خداوند به لزوم پاکی، به خاندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم اختصاص ندارد، و همه مردم بدون استثنا به حکم شرع، موظفند از هرگونه گناه و پلیدی پاک باشند. واژه رجس به معنای چیز ناپاک است؛ خواه ناپاک از نظر طبع آدمی باشد یا به حکم عقل یا شرع و یا همه این‌ها. مقصود از اهل بیت در این آیه، به اجماع علمای شیعه و اکثر علمای اهل سنت، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، علی بن ابی طالب علیه السلام، فاطمه سلام‌الله‌علیهم، حسن علیه‌السّلام و حسین علیه‌السّلام است. طبری در این باره می‌نویسد: مراد خداوند، خاندان محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. و از رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم روایت شده است که فرمود: این آیه درباره پنج تن نازل شده است: من، علی، حسن، حسین و فاطمه. ۳ - نقد قول برخی از اهل سنتاقوال دیگری نیز مطرح شده است؛ مانند این که مقصود، خویشاوندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مانند آل علی علیه السلام، آل عقیل و آل جعفر است؛ و یا این که مقصود، زنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. در جواب این قول گفته‌اند: اگر مراد از اهل بیت، زنان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بود، باید عنکن و یطهرکن به کار می‌برد؛ و حال آن که یطهرکم آمده است که به مردان اطلاق می‌شود و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم، علی علیه السلام، حسن علیه‌السّلام و حسین علیه‌السّلام جزو آنان بوده‌اند. در این باره احادیث بی شماری از صحابه و تابعین در کتاب‌های اهل سنت وجود دارد؛ مانند: (جامع البیان، [۱]
جامع البیان، ج۵ ص۷ - ۲۲.
الجامع لاحکام القرآن، تفسیر ابن کثیر، بحرالمحیط، [۴]
بحرالمحیط، ج۷، ص۲۲۸.
مسند احمد بن حنبل [۵]
مسند احمدبن حنبل، ج۴، ص۱۰۷.
[۶]
مسند احمدبن حنبل، ج۶ ص۲۹۲- ۲۹۸.
و مجمع البیان. [۷]
مجمع البیان، ج۵ ص۱۳۸ - ۱۳۹.
.( [۸]
منصور، عبدالحمید یوسف، نیل الخیرات فی القراءات العشرة، جلد۱۶، صفحه ۳۰۹.
[۹]
سبحانی، جعفر، ۱۳۰۸، الایمان والکفرفی الکتاب والسنة، جلد۱، صفحه ۲۴۷.
[۱۰]
حجتی، محمد باقر، ۱۳۱۱، پژوهشی درتاریخ قرآن کریم، صفحه (۶۹-۷۰).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه فارسی علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «آیه تطهیر». |